بیچارگان

در رمان «بیچارگان» مردی که کارمندی دون پایه است و کارش نسخه برداری از دست نوشته های دیگران است همیشه در مخارج ساده زندگی اش هم دچار مشکل است و از کمترین ضروریات چشم می پوشد تا با پولی که هر ماه نصیبش می شود فقط تا ماه بعد زنده بماند، و زن هم هرچند کودکی خوبی داشته اما امروز که خانواده اش را از دست داده سربار زنی از آشنایان قدیم شان شده و تمام تلاشش خارج شدن از زیر بار منت اوست و با کار و گاهی خیاطی سعی می کند کمی از این بار سنگین منت را از دوشش بردارد. اما در این میان هر دو آنها با به دست آوردن چند روبلی با قرض گرفتن از یکدیگر یا حقوق شان چنان شاد و سرخوش می شوند که آثار آن را در کلماتی که در نامه هایشان برای یکدیگر می نویسند می توان مشاهده کرد یا در نوع نگاهشان به زندگی و آدم های اطراف شان. در بخشی از رمان همسایه ای که مدت ها در فقر و بدبختی به سر برده است پس از ماجرای درگیری اش با یک تاجر پولی بابت جریمه دریافت می کند و چنان از دریافت چند روبل و بی نیاز شدنش به دیگران شگفت زده می شود که همان جا جان می دهد، داستایوفسکی در «بیچارگان» امر واقع زندگی را چنان وحشتناک و خشک نشان می دهد که گاهی خواننده رمان بی آنکه صحنه وحشتی دیده باشد از نزدیکی بیش از اندازه این امر واقع به خودش و زندگی اش می ترسد؛ امر واقعی که حضورش در زندگی و بیرون زدنش در روابط آدم ها با یکدیگر، چنان همه چیز را سرد و زننده می کند که همه می کوشند بیش از پیش به سرکوب آن مدد ورزند و آن را در پایین ترین لایه های ذهنی شان قرار دهند...