دستور توصیفی براساس واحدهای زبان فارسی

اين کتاب دارای پنج فصل و هر يک از فصول، از چند بخش تشکيل‌شده است. در فصل اول به تشريح جمله پرداخته‌شده و ضمن تعريف آن، به اقسام جمله اشاره و ارکان آن توصيف شده است.

مبحث جمله را می توان گسترده‌تر از مباحث حاضر ارائه داد؛ اما بنا بر اختصار گذاشته شده و ضمن آنکه به مباحث مربوط به حوزۀ معنی شناسی جمله که بسيار گسترده است، در اين دستور ذکر نشده است. در فصل دوم به مبحث واحد زبانی «گروه» پرداخته شده است و در آن گروه‌های «فعلی»، «اسمی»، «صفتی»، «قيدی» و «حرف اضافه‌دار» توصيف شده است که اين فصل خود دربردارندۀ پنج بخش است.

با اين يادآوری که در بحث «گروه» تلاش شده تا بيشتر مباحث مربوط به حوزۀ نقش گروه‌ها برجسته شوند و از مباحث ديگر صرف نظر شده است. در فصل سوم به واحد زبانی «واژه» پرداخته شده است و در آن تمام مقوله‌های دستوری که داخل در واژه هستند، به بحث گذاشته شده است. اين فصل حاوی شش بخش با عناوين «فعل»، «اسم»، «ضمير»، «صفت»، «قيد» و «حرف» است. مبحث زبانی «شبه جمله» و «صوت» که در بيشتر دستورها با عنوان يک مقولۀ دستوری بحث شده، در بخش مربوط به «اسم» و «جمله» توصيف شده است. در فصل چهارم به واحد زبانی «تکواژ» پرداخته شده و اقسام و انواع تکواژها توصيف شده است. در فصل پنجم نيز که فصل آخر کتاب است، کوچک‌ترين واحد زبانی، يعنی «واج» بررسی شده و اقسام آن بيان شده است و در اين راستا به دستگاه گفتار و واحدهای زِبَرزنجيري گفتار نيز اشاره شده است.
از آنجا که اين کتاب، دستور توصيفی «هم‌زمانی» است، مثال‌های آن از زبان امروز آورده شده و شعر و متون ادبی هرگز مورد توجه نبوده است؛ زيرا نگارنده بر آن است که زبان ادبی، دستور و قواعد خود را می طلبد و اختلاط مباحث زبان ادب با معيار، غيرعلمی است و در توصيف مسائل دستوری کار عبث و بيهوده‌ای است. ضرورت‌های ادبی امکان هنجارگريزی نويسنده يا شاعر را در متن باعث می شود و آن زبان، توصيف‌شدنی در زبان معيار نيست.