اتیپل

ایلیا ارنبورگ

نویسنده

اِرِنبورگ سال ۱۸۹۱ در شهر کی‌یف در خانواده‌‌ای یهودی و مرفه به دنیا آمد. در پنج‌سالگی همراه خانواده‌اش به مسکو رفت و از ابتدای نوجوانی وارد فعالیت‌های جدی سیاسی شد. او از شهرت ادبی و اجتماعی برخوردار بود و در مرکز حوادث غم‌انگیز دنیا قرار داشت، اما در‌عین‌حال آن‌قدر خوش‌شانس بود که از حبس و اعدام‌های دهه‌ی ۱۹۳۰ شوروی که گریبان‌گیر بسیاری از دوستان و همراهانش شد، جان سالم به در ببرد. بارها مغضوب حکومت شد، اما درعین‌حال تک‌تک رمان‌هایش جریان‌ساز شدند، از «حوادث غیرعادی خولیو خورِنیتو و شاگردانش» تا «اُتّیپِل»، که نامش در روزهای شوروی بعد از استالین و زندگی مردم رنج‌دیده بر سر زبان‌ها افتاد. اِرِنبورگ در ۳۱ آگوست ۱۹۶۷، بعد از یک دوره‌ی طولانی بیماری، در مسکو درگذشت. برای آنکه مراسم خاک‌سپاری او به محملی دیگر برای ابراز مخالفت علیه سانسور تبدیل نشود، رسماً خبری در مورد مراسم خاک‌سپاری او اعلام نشد؛ با‌این‌حال گفته می‌شود که بیش از پانزده‌هزار نفر در این مراسم شرکت کردند.

مژگان صمدی

مترجم

مژگان صمدی مقطع کارشناسی ارشد را در رشته‌ی نقد ادبی در دانشکده‌ی ادبیات گورکی مسکو گذراند و برای ادامه‌ی تحصیل به دانشگاه منچستر انگلیس رفت. موضوع تز دکترای او بررسی تأثیر میراث ارتدوکس روسی بر سینمای جنگ استالینی بود. او آثاری از نویسندگان شوروی از جمله وامپیلوف، بولگاکوف، اربوزوف، رُزُف و والودین را به زبان فارسی ترجمه کرده است. در کنار کار ترجمه، یک رمان و یک مجموعه داستان نیز از او منتشر شده است. تمرکز او در سال‌های اخیر بر روی کارهای پژوهشی بوده است. به‌زودی اولین کار تحقیقی‌اش در زمینه‌ی سینمای شوروی به زبان انگلیسی منتشر خواهد شد.

اتیپل مینیاتوری است از زندگی مردمانی که زیر سایه‌ی سهمگین دیکتاتوری روزگار می‌گذرانند، برای تک‌تک شخصیت‌های این کتاب در لابه‌لای برگ‌های تاریخ می‌توان مابه‌ازای بیرونی پیدا کرد. در یک شهرک صنعتی دورافتاده جماعتی روزگار می‌گذرانند، می‌خواهند از پس این شهر فولاد و ماشین قلبی تپنده و گرم را لمس کنند.

چرا باید این کتاب را بخوانیم؟

• اتیپل برای ما ایرانیان یک داستان آشناست. داستان اخلاقیات عرفی شده‌ی ریشه‌دار جامعه نسبت به انسان و عشق و زندگی و تردیدهایی که در طی سالیان بر این وضعیت ترک می‌اندازد.
• اتیپل یکی از بهترین آثار ادبی تولیدشده در شوروی است که در نقد رئالیسم سوسیالیستی و نگاه غالب به ادبیات در این جامعه نوشته شده است. ارنبورگ خود از حامیان اصلی جریان رئالیسم سوسیالیستی بود که در این کتاب از آن نگاه دست کشیده و سعی کرده دست به تجربیات تازه بزند.
• اتیپل داستانی جذاب و سرگرم‌کننده با شروعی طوفانی است که به همراه ارزش‌های تاریخی‌ای هم که دارد می‌تواند برای خوانندگان جذاب باشد.
• در یک کلام اتیپل داستان گسست و تردید است. تردید از وضعیت قبلی و گسست از آن برای رسیدن به وضعیت جدید.
• اتیپل فارغ از نگاه انتقادی به ارزش‌های ایدئولوژیک نهادینه شده در نگاه به انسان و عشق و ادبیات نگاهی انتقادی هم به سیاست‌های استالینی دارد. ایلیا ارنبورگ کتاب را بلافاصله پس از مرگ استالین نوشت و باعث شد گفت‌وگوهایی انتقادی درباره‌ی دوران استالین شکل بگیرد. بعدها نام کتاب تبدیل به نماد وضعیت پسااستالینی شد و از اصطلاح اتیپل به معنی آب‌شدن یخ‌ها برای نامیدن دوران آرامش بعد از مرگ استالین استفاده کردند.

مقالات وبلاگ

از گرمای عشق

اما لنا که سخنران بعدی است به همین پرسش پاسخ دیگری می‌دهد. او استدلال می‌کند که «انسان قلب دارد، پس رنج می‌کشد» و از همین ‌روست که عشق‌ می‌ورزد.