تاریخ و افسانه سیرک

درباره کتاب:

تاکنون سؤالاتی در مورد سیرک مطرح نکرده و هرگز از خود نپرسیده ایم که چه بوده است، حال آن که همیشه وجود داشته است. امروزه سیرک جزیی از زندگی روزمره ی ماست. هنوز مدت زیادی از آگهی های حاکی از اجرای گراک یا برادران فراتلینی در مدرانو که بخشی از چشم انداز پاریس بود و نیز عرض اندام چادرهای بزرگ سیرک که شهرها را به بازار مبدل می کردند، نگذشته است. در حال حاضر انواع تهدیداتی که بر وجود سیرک سایه افکنده کنجکاوی ما را برمی انگیخته است. تاریخ سیرک، یادآور غنای (باروری) واقعی است: عجیب ترین شخصیت ها را مجذوب و مهیج ترین نمایش ها را فراهم می کند. در دوره ی عظمت خود زیبا را با عجیب، نابهنجاری را با الزامات بسیار دقیق هماهنگی، وفق داد. به همین دلیل این جذابیت مبهم نقاشان و شعرا را شیفته ی خود کرد، اما به دلایلی که مؤلف شرح می دهد، بخشی از نخبگان مدت ها نسبت به آن بی اعتنا باقی مانده اند. اما به غیر از این جنبه ی واقعی و اسطوره ای، تاریخ سیرک باید سؤالاتی بسیار جدی مطرح کند. این نمایش چه نیازهایی را برآورده کرده که هیچ تمدن دیگری به آن ها واقف نبوده است؟ چگونه و به چه علت متحول شد؟ زیرا شاهد دگرگونی بی شمار آن بوده ایم. ابتدا وجه مشترکی به آن چه ما می دانیم نداشت ـ نه آن نمایش بود نه آن تماشاچی. وانگهی دو نوع سیرک وجود داشت، سیرک عوام پسند درخور مردم عادی و سیرک متمایز برای افراد برجسته. مدتی بعد یکدست و همگون شد و به یک صنعت و حتی از بعضی جهات به نوعی تلویزیون قبل از ادبیات مبدل شد، مانند هر نمایش دیگر سیرک در واقع تابع بافت اجتماعی موجود و در عین حال بازتاب آن بود. بنابراین به بهانه ی جنبه ی تفریحی آن نمی توان سیرک را در حاشیه ی تاریخ رها کرد.