ماه عسل ایرانی

ماه‌عسل ایرانی بیش‌تر یک دفتر خاطرات است تا یک سفرنامه. گزارش‌های روزانه‌ی ویلهلم لیتن، دیپلمات آلمانی، گاهی چنان بی‌شائبه و خودمانی می‌شود که گویی او را در حضور داری. لیتن در سال ۱۹۱۳ در تهران با دوشیزه‌ای آلمانی ازدواج کرد. اما وقتی می‌خواست به ماه‌عسل برود، از سوی سفیر آلمان مأمور تأسیس کنسولگری این کشور در تبریز و تصدی آن شد. و این درست زمانی بود که ایران روزهای بحرانی انقلاب مشروطیت را از سر می‌گذراند و در چنبره‌ی دولت‌های بیگانه، که آتش جنگ جهانی اول را برافروخته‌ بودند، فریاد بی‌طرفی سرمی‌داد. پیداست که مؤلف کتاب مسائل ایران را به‌ گونه‌ای دیده است که یک سیاستمدار خارجی می‌تواند ببیند. چون او کتاب را برای انتشار در برلین نوشته بود.