روزگار سخت
ماریو بارگاس یوسا
نویسنده
خورخه ماریو پدرو بارگاس یوسا در سال ۱۹۳۶ در پرو به دنیا آمد. سالهای نخست زندگیاش را در بولیوی با مادرش گذراند و در نوجوانی به کشور زادگاهش بازگشت. در رشتهی ادبیات دانشگاه سنمارکوسِ لیما تحصیل کرد و سپس وارد فعالیتهای ادبی و مطبوعاتی شد. نخستین رمانش، «شهر و سگها»، جایزهی منتقدان ادبی اسپانیا را در سال ۱۹۶۳ برایش به ارمغان آورد و آثار بعدشاش نیز، «گفتوگو در کاتدرال» و «خانهی سبز»، ستایش مخاطبان و منتقدان را برانگیختند. پسینتر با شاهکارهای دیگری نظیر «جنگ آخرالزمان» و «سور بز» به یکی از موفقترین و معتبرترین نویسندگان جهان بدل شد. یوسا در گونههای مختلف ادبی ازجمله نقد، جستارنویسی، نمایشنامهنویسی و روزنامهنگاری قلم زده و آثار مهمی آفریده است. شماری از منتقدان وی را تأثیرگذارترین و پرمخاطبترین نویسنده از نسل نویسندگان جنبش ادبی موسوم به «بوم» در آمریکای جنوبی به شمار میآورند. در فهرست بلندبالای جوایزی که به دست آورده است، میتوان به جایزهی سروانتس، مهمترین جایزهی ادبی در زبان اسپانیایی، و نیز نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۰ اشاره کرد. او همچنین در ۱۹۹۴ به عضویت فرهنگستان زبان اسپانیایی برگزیده شد و در ۱۹۹۶ جایزهی صلح آلمان را کسب کرد. یوسا علاوه بر درخشش در دنیای ادبیات، در قامت چهرهای سیاسی نیز در کشورش شناختهشده است و در سال ۱۹۹۰ تا آستانهی ریاستجمهوری نیز پیش رفت، اما در دور دوم، نتیجهی انتخابات را واگذار کرد.
سعید متین
مترجم
سعید متین متولد ۱۳۶۵ و فارغالتحصیل زبان و ادبیات اسپانیایی از دانشگاه علامهطباطبایی است.
گواتمالا. 1954. کودتای نظامی کارلوس کاستیو آرماس با حمایت ایالات متحدهی آمریکا، دولت قانونی خاکوبو آربنس را سرنگون میکند. در پس این اقدام، اتهامی دروغین نهفته بود که به صورت حقیقت جلوه داده شد و آیندهی آمریکای لاتین را دگرگون کرد: اینکه آربنس باعث ورود کمونیسم شوروی به قارهی آمریکا میشود.
روزگار سخت داستان توطئههای بینالمللی و تضاد منافع در سالهای جنگ سرد است.
چرا باید این کتاب را بخوانیم؟
- یک سال قبل از کودتای ۱۹۵۴ گواتمالا، کودتای مشابهی در ایران رخ داد که به کودتای ۱۹۵۳ مشهور شد. کودتایی که ما آن را کودتای ۲۸ مرداد میخوانیم. کودتایی که اگر رخ نمیداد شاید کودتای گواتمالا هم اصلاً اتفاق نمیافتاد. امروز بعد از گذشتن سالیان و افشای بسیاری اسناد، دیگر ما میدانیم که این دو کودتا فقط شباهت ظاهری ندارند بلکه تماماً برنامهریزیشده بودند. (شاید بتوانیم بگوییم موز برای اهالی آمریکای لاتین شبیه نفت برای خاورمیانه است؛ عامل بدبختی و خوشبختی توأمان. شمشیری که هم زخم میزند و هم درمان میکند.) خواندن روایت ماریو بارگاس یوسا که بسیاری بزرگترین نویسندهی زندهی حال حاضر دنیا میدانندش از کودتای گواتمالا و شباهتهایش با کودتای ۲۸ مرداد میتواند برای خوانندهی ایرانی بسیار الهامبخش و حتی حسرتبار باشد.
- -روزگار سخت مثل بخش عمدهی آثار یوسا ترکیب استادانهایست از روایتهای تخیلی و تاریخی و خواندنش فرصتی است برای آموختن و اثرپذیری از تاریخ در قالب یک روایت داستانی.
- روزگار سخت نمایش درهمتنیدگی مخوف سازوکار قدرت و اقتصاد و تبلیغات در رابطهی بین آمریکای لاتین و ایالات متحده و حتی جهان امروز است، بهطوریکه شاید هیچ رمانی به اندازهی روزگار سخت نتواند به ما نشان دهد که پروپاگاندای رسانهای و ایدئولوژیک چیست و چگونه میتواند در نسبت با قدرت و اقتصاد به چیزی خطرناک تبدیل شود و کودتایی را انقلاب مردمی جا بزند.
مقالات وبلاگ
روزهای داغ کودتایی
بخشی از داستان به پایان دولت آرهبالو و آغاز دوران خاکوبو آربنس اختصاص دارد تا کودتای ۱۹۵۴به فرماندهی کارلوس کاستیو آرماس ملقب به «رختبری» و استعفای آربنس، بخش دیگر روایت دوران پس از کودتاست.