بیماری منتهی به مرگ

شرحی روان‌شناسانه از منظر مسیحی به قصد تهذیب و تنبه

The Sickness unto Death: A Christian Psychological Exposition for Upbuilding and Awakening

سورن کی‌یرکگور

سورن کی‌یرکگور، فیلسوف مسیحی دانمارکی، در ۱۸۱۳ در کپنهاگ متولد شد و فلسفه را در دانشگاه همین شهر فراگرفت. وی در ابتدا پیرو فلسفۀ هگل، فیلسوف آلمانی، بود اما بعد به جرگۀ منتقدان سرسخت او پیوست. کی‌یرکگور در فلسفه‌اش سراغ مفاهیم وجود، انتخاب و تعهد رفت و نوشته‌هایش تأثیر بسیاری بر الهیات جدید و فلسفه، به ویژه اگزیستانسیالیسم، داشتند؛ چنان‌که بعدها او را پدر اگزیستانسیالیسم خواندند. او که بیشتر آثارش را با نام مستعار منتشر می‌کرد در نخستین اثرش، کتاب یا این/ یا آن به مسئلۀ وجود می‌پردازد و آن را در بستر الهیات مسیحی قرار می‌دهد. در دیگر اثرش، ترس و لرز، کتابی که به گفتۀ خودش برای جاودانه‌کردن نامش کافی است، سراغ مسئلۀ ایمان می‌رود. در آثار متأخرش، همچون بیماری منتهی به مرگ، مسئلۀ نومیدی، که از سال‌ها پیش دغدغۀ خاطرش بود، مضمون اصلی است. مواجهۀ او با این مسئله به‌گونه‌ای است که پای مسائل اگزیستانسیال مهمی چون، خود بودن، فردیت، گناه، ایمان و جز اینها نیز به میان می‌آید. تأثیر کی‌یرکگور در ابتدا به اسکاندیناوی و اروپای آلمانی زبان محدود بود، اما در قرن بیستم و همزمان با رواج فلسفۀ اگزیستانسیالیستی آثار او در ابعاد وسیعی منتشر شد و او را به یکی از اصلی‌ترین چهره‌های این اندیشه بدل کرد. کی‌یرکگور در سال 1855 و در سن چهل دو سالگی گرفتار مرگی زودهنگام شد و درگذشت. از این فیلسوف کتاب بیماری منتهی به مرگ با ترجمۀ مسعود علیا در نشر بیدگل منتشر شده است.

مسعود علیا

مسعود علیا، مترجم، ویراستار و پژوهشگر ایرانی در حوزۀ فلسفه و استادیار و مدیر گروه فلسفه هنر دانشگاه هنر تهران است. او متولد 1354 در شهر تهران است. علیا دانش‌‌آموختۀ رشته‌های زبان و ادبیات فارسی و فلسفه غرب در دانشگاه‌های تهران و شهید بهشتی است و دارای درجۀ دکتری در رشتۀ فلسفۀ غرب از مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفه ایران است. حوزۀ مطالعاتی او بیشتر فلسفۀ هنر، هرمنوتیک و پدیدارشناسی و فلسفۀ اخلاق است و تا کنون در این زمینه‌ها تألیفات و ترجمه‌های بسیاری منتشر کرده است. از میان آثار تألیفی او می‌توان به کتاب کشف دیگری همراه با لویناس (نی، 1388) اشاره کرد و از میان ترجمه‌های پرشمار این مترجم می‌توان از ترجمۀ کتاب‌های هرمنوتیک فلسفی و نظریه ادبی اثر جوئل‌ واینسهایمر (ققنوس، 1381)، آشنایی با افلاطون و آشنایی با هگل اثر پل استراترن (مرکز، 1381)، آثار کلاسیک فلسفه اثر نایجل واربرتون (ققنوس، 1382)، مبانی فلسفۀ اخلاق اثر رابرت هولمز (ققنوس، 1382)، فلسفۀ هنرها اثر گوردن گراهام (ققنوس، 1383)، دیباچه‌اي بر فلسفه قرون وسطی اثر فردریک کاپلستون (ققنوس، 1383)، الفبای فلسفه اثر نایجل واربرتون (ققنوس، 1385)، هنر به منزلۀ تجربه اثر جان دیویی (ققنوس، 1390)، اگزیستانسیالیسم و اخلاق اثر مری وارنوک (ققنوس، 1393)، حیات ذهن و وضع بشر اثر هانا آرنت (ققنوس) و. جنبش پدیدارشناسی اثر هربرت اسپیگلبرگ (مینوی خرد، 1392) نام برد. او همچنین دبیر و ویراستار مجموعه کتاب‌های دانشنامۀ فلسفی استنفورد است که به همت نشر ققنوس منتشر شده‌اند. از این مترجم در نشر بیدگل ترجمۀ کتاب بیماری منتهی به مرگ اثر سورن کی‌یرکگارد منتشر شده است.

|      بیراه نیست اگر بگوییم یکی از مهم‌ترین خصوصیات و دستاوردهای متفکرانی که در زمرۀ فیلسوفان اگزیستانس جای داده شده‌اند توجه‌ کردن و توجه دادن به ساحت «احوال» انسانی بوده است؛ آن‌هم در افق وسیع‌تری که در آن احوالی چون ملال، اضطراب، امید، احساس گناه و... ورای جنبۀ صرفا روان‌شناختی، واجد دلالت‌های هستی‌شناختی و اگزیستانسیال محسوب شده‌اند. در این میان یکی از اولین نام‌هایی که از خاطر می‌گذرد سورن کی‌یرکگور، فیلسوف و الهی‌دان دانمارکی، است. در کتابی که به دست دارید او را سرگرم کندوکاو دربارۀ حالی می‌بینیم که احتمالاً همۀ ما، کم یا بیش، در گذشته یا حال، دستخوش آن بوده‌ایم: نومیدی.

|      بیماری منتهی به مرگ کتابی است که بسیاری از اندیشه‌ها و دل‌مشغولی‌های کی‌یرکگور را در خود جای داده است. خود او این کتاب را یکی از دو اثر برتر خویش می‌دانست و گواردینی آن را مناسب‌ترین مقدمه بر اندیشۀ او می‌شمرد. بیماری منتهی به مرگ، به تعبیری، کتابی‌ است برای آهسته‌خوانان.