این جهان گذرا

تاریخچۀ بشریت

This Fleeting World: A Short History of Humanity

دیوید کریسچن

دیوید گیلبرت کریسچن، مورخ و پژوهشگر امریکای بریتانیایی و مدرس دانشگاه ایالتی سن دیگو، متولد سال 1946 در شهر نیویورک است. او فارغ‌اتحصیل رشتۀ تاریخ روسیه از دانشگاه وسترن انتاریو (کانادا) است و دارای درجه دکتری از دانشگاه آکسفورد در رشتۀ تاریخ قرن نوزدهم روسیه است. در دهۀ 1980 بود که کریسچن طرح‌ریزی گونه‌ای از تاریخ را آغاز کرد که از نظر زمانی در مقیاسی بزرگ گنجانده می‌شود؛ تاریخی مملو از مطالعات کیهان‌شناسی و ستاره‌شناسی که از مهبانگ شروع می‌شود. بیشتر شهرت دیوید کریسچن ناشی از طرح‌ریزی و تدریس این شاخۀ جدید از تاریخ بود که با نام «تاریخ بزرگ» شناخته می‌شود. او با استفاده از رویکرد میان‌رشته‌ای و کمک‌گرفتن از پژوهشگران دیگر رشته‌ها و تخصص‌ها توانست تصویری دیگر از تاریخ به دست دهد. «تاریخ بزرگ» تاریخ انسان را در چارچوب تاریخ کیهان، تحقیقات زمین‌شناسی و تاریخ بیولوژیکی قرار می‌دهد. بیشتر آثار کریسچن نیز در ذیل این شیوه از نگارش تاریخ قرار می‌گیرند. از این میان می‌توان به کتاب‌های نقشه‌های زمان: مقدمه‌ای بر تاریخ بزرگ، تاریخ بزرگ و داستان خاستگاه: تاریخ بزرگ همه‌چیز اشاره کرد. کتاب نقشه‌های زمان اوجایزۀ انجمن تاریخ جهان برای بهترین کتاب تاریخ در سال  2004 را از آن خود کرد. کتاب این جهان گذرا از دیگر آثار کریسچن است که تاریخ بزرگ انسان است. این کتاب با ترجمۀ مزدا موحد در نشر بیدگل منتشر شده است.

مزدا موحد

مزدا موحد متولد سال 1344 در تهران و فارغ‌التحصیل رشتۀ مهندسی عمران از دانشگاه تهران است. از میان ترجمه‌های او می‌توان به ترجمۀ پاسخ‌های کوتاه به پرسش‌های بزرگ اثر استیون هاوکینگ، نظم زمان: رازگشایی معمای زمان اثر کارلو روولی(نشر نو)، هنر و معماری صفویه (فرهنگستان هنر)، و ژورژ سیمنون (نشر ماهی) اشاره کرد. از این مترجم تاکنون در نشر بیدگل ترجمۀ این جهان‌ گذرا اثر دیوید کریسچن منتشر شده است.

|      این جهان گذرا خُردترین کتاب در زمینۀ تاریخ کلان است، کتابی که داستان عالم و آدم را در کمترین صفحات ممکن نقل می‌کند. از پیدایش ستارگان و نخستین موجودات زنده تا شکل‌گیری مرحله‌به‌مرحلۀ تمدن بشری، از تکوین شهرها و امپراتوری‌ها تا ظهور نظام سرمایه‌داری و شبکۀ جهانی اینترنت. دیوید کریسچن، نویسندۀ کتاب، همۀ این پدیده‌های پراکنده را، به‌نحوی وحدت‌یافته، در قالب یک کتاب راهنمای موجز، قابل‌فهم و برانگیزنده گردآورده است. یک مورخ بزرگ قادر است به نحوی تجربی پیوند‌های موجود میان نخستین انسان هوشمند و نسخۀ امروزی آن انسان را روشن سازد و یک قصه‌گوی بزرگ قادر است از پیوندهای پیش‌گفته تصویری زنده و جاندار به دست دهد. دیوید کریسچن، و به تبع آن کتاب حاضر، هر دو ویژگی را یکجا در خود دارد. کتاب در اصل داستان یک سفر است، شرحی دلکش از مسیری طولانی و پرفرازونشیب که آدمی از عصر غذاجوییِ اولیه تا عصر مدرن امروزی پیموده است.

|      ژولیس سزار در عبارتی که اکنون زبانزد شده، همۀ شگفتی‌های ده‌سال جنگ قلمروگشایانۀ خود در سرزمین گل را در سه واژه لاتین خلاصه کرد: «veni, vidi, vici»: «آمدم، دیدم، فتح کردم». در کتاب حاضر دیوید کریسچن، در یک اقدام هنرمندانۀ مشابه،همۀ شگفتی‌ها و آشفتگی‌های 250 هزار سال تاریخ بشر را در کمترین صفحات ممکن خلاصه و به مخاطب عرضه کرده است؛ و هم او با نشان‌دادن این مطلب که چگونه یادگیری مستمر جمعی، در طی اعصار و قرون، بر مهارت‌های انسانی و نیز بر جمعیت، ثروت و قدرت آدمی افزوده است، حتی گامی فراتر از رجزخوانی‌های ژولیس سزار برداشته است. برای گام‌نهادن در مسیر فهم جهانی که پیچیدگی‌هایش پیوسته پراکندگی خاطر می‌آورد، چه راهی سهل‌تر و متقاعد‌کننده‌تر از این. (ویلیام مک‌نیل، استاد تاریخ دانشگاه شیکاگو)