روسو کانت گوته

ارنست کاسیرر، اندیشمند برجسته‌ی نیمه‌ی نخست این سده، که در ایران کمابیش شناخته شده است، گذشته از پیوند نزدیکی که با فلسفه‌ی کانت داشت، درباره‌ی فرهنگ و اندیشه‌ی دوره‌ی روشنگری نیز صاحب‌نظر، و شیفته‌ی روسو، بود. کاسیرر از طریق کانت به روسو رسید و او را از چشم کانت نگریست. او در رساله‌ی نخست این دفتر، نزدیکی‌های این دو متفکرِ سخت ناهمانند را آشکار می‌کند و می‌گوید کانت برجسته‌ترین خواننده‌ی آثار روسو در سده‌ی هجدهم، و ستاینده‌ی او، بوده و اعتقاد داشته روسو بازگشت انسان به طبیعت خویش را به مفهوم شکوفایی عالی‌ترین توانایی‌های او می‌خواسته است. در رساله‌ی دوم، در پی اذعان به تفاوت‌های کانت و گوته، تقارب‌های آن دو را نیز می‌بیند و نشان می‌دهد هر یک به نوعی کشف کرده‌اند صورت (فرم) و آزادی در عین آن که به دشواری تلفیق می‌شوند، ضروریِ یکدیگرند.