چادر کردیم رفتیم تماشا

کتاب چادر کردیم رفتیم تماشا؛ روایت زنانه از سفری پرماجرا در عهد قاجار

اگر تصور می‌کنید سفرنامه‌های قدیمی تنها با قلم مردان نوشته شده‌اند، کتاب چادر کردیم رفتیم تماشا نگاه شما را تغییر خواهد داد. این اثر، روزنوشت‌های سفرِ «عالیه خانم شیرازی»، یکی از زنان اشرافی و باهوش دوران ناصرالدین‌شاه قاجار است. او در سال ۱۲۸۱ قمری، چادر به کمر بست و سفری طولانی و پرمخاطره را از کرمان به سمت بمبئی، مکه، مدینه و عتبات عالیات آغاز کرد. این کتاب تنها یک گزارش سفر نیست، بلکه سندی زنده از جسارت و هوش زنی است که در روزگارِ محدودیت‌ها، جهان را با چشمان خود دید و روایت کرد.

چرا این اثر یک کتاب سفرنامه متفاوت و منحصربه‌فرد است؟

آنچه کتاب سفرنامه عالیه خانم را از آثار مشابه متمایز می‌کند، «نگاه زنانه» و «جزئی‌نگری» اوست. در حالی که سیاحان مرد بیشتر به سیاست و کلیات می‌پرداختند، عالیه خانم ما را به لایه‌های درونی زندگی مردم، وضعیت بهداشت، خوراک، پوشاک و به ویژه دنیای پنهان زنان در شهرهای مختلف می‌برد. چادر کردیم رفتیم تماشا با زبانی ساده، صریح و گاهی طنزآلود نوشته شده است که خواندن آن را برای مخاطب امروزی بسیار لذت‌بخش می‌کند.

نگاهی به محتوای چادر کردیم رفتیم تماشا؛ از دربار ناصری تا بمبئی

عالیه خانم شیرازی زنی معمولی نبود؛ او با خاندان سلطنتی پیوند داشت و در بخشی از سفرنامه خود، به شرح اقامت در دربار ناصرالدین‌شاه و معاشرت با زنان حرم‌سرا می‌پردازد. او با دقتی حیرت‌آور، از تفاوت‌های فرهنگی در بمبئی (هندوستان) تا سختی‌های سفر با کشتی و قاطر در بیابان‌های حجاز می‌گوید. در کتاب چادر کردیم رفتیم تماشا، ما با زنی روبرو هستیم که نه تنها از خطرات راه نمی‌هراسد، بلکه با زبانی تند و تیز، ناملایمات و بی‌کفایتی‌های زمانه را به نقد می‌کشد.

ویژگی‌های برجسته این سفرنامه:

زبان روان و بی‌تکلف: نثر کتاب بسیار به زبان محاوره‌ی عهد قاجار نزدیک است.

جزئیات مردم‌شناختی: اطلاعاتی دست‌اول از وضعیت زنان در قرن سیزدهم هجری.

شخصیت مقتدر نویسنده: عالیه خانم زنی است که مدیریت کاروان را در بسیاری از جاها بر عهده می‌گیرد.

خرید کتاب چادر کردیم رفتیم تماشا؛ برای علاقمندان به تاریخ و فرهنگ

اگر به دنبال متنی هستید که تاریخ را از حالت خشک و رسمی خارج کند و به آن روحی انسانی ببخشد، خرید کتاب چادر کردیم رفتیم تماشا را به شما پیشنهاد می‌کنیم. این کتاب که به کوشش «زهیر صیامیان گرجی» تصحیح و منتشر شده است، برای علاقمندان به مطالعات زنان، پژوهشگران تاریخ قاجار و دوستداران کتاب سفرنامه یک گنجینه واقعی است. مطالعه‌ی این اثر به ما یادآوری می‌کند که زنان ایرانی همواره، حتی در سخت‌ترین شرایط، به دنبال کشف جهان و ثبت تجربیات خود بوده‌اند.

با مطالعه این کتاب، شما هم همسفر عالیه خانم می‌شوید، با او در بازارهای بمبئی قدم می‌زنید، در خیمه‌های عرفات بیتوته می‌کنید و دنیای قاجار را از پشتِ روبنده‌ی زنی جسور به تماشا می‌نشینید.