روزنکرانتز و گیلدنسترن مرده اند (نمایشنامه)

نمایشنامه‌ای به قلم تام استاپارد است. این نمایشنامه را مصطفی اسلامیه به فارسی برگردانده است. تام استاپارد نمایشنامه‌نویس و فیلم‌نامه‌نویس مشهور اهل چک است. او در کودکی به همراه خانواده از کشور چک که تحت سلطه‌ی رژیم نازی بود فرار کرد و به انگلستان پناهنده شد. استاپارد از مهم‌ترین نمایشنامه‌نویسان ادبیات معاصر انگلستان محسوب می‌شود. او فعالیت ادبی را در سال 1953 با نوشتن نمایشنامه‌های رادیویی کوتاه شروع کرد. در سال 1960 اولین نمایشنامه‌ی استاپارد به چاپ رسید. او به‌مرور دامنه‌ی فعالیتش را گسترش داد و بیش از بیست جایزه‌ی معتبر ادبی دریافت کرد. استاپارد چهار بار جایزه‌ی تونی برای بهترین نمایشنامه را به خود اختصاص داد. او موفق شد یک اسکار برای فیلم‌نامه‌ی «شکسپیر عاشق» دریافت کند.

نمایشنامه‌ی روزنکرانتز و گیلدنسترن مرده‌اند یکی از نمایشنامه‌هایی است که جایزه‌ی تونی را برای بهترین نمایشنامه کسب کرده است. این نمایشنامه‌ی ابزورد که مفاهیم اگزیستانسیالیستی در آن بررسی شده، اولین بار در سال 1966 اجرا شد. استاپارد این اثر را در ژانر تراژدی ـ کمدی نوشته است. منتقدان این اثر را با نمایشنامه‌ی در انتظار گودو از ساموئل بکت مقایسه کرده‌اند. هر دو نمایشنامه دو شخصیت کلیدی دارند که انگار نیمه‌ای از یک شخصیت واحدند. مارتین اسلین در کتاب تئاتر ابسورد این نمایشنامه را از انواع نمایش‌نامه‌های ابزورد دانسته است.

نمایشنامه‌ی روزنکرانتز و گیلدنسترن مرده‌اند روی دو شخصیت فرعی از نمایشنامه‌ی هملت اثر شکسپیر تمرکز دارد. در این اثر، شخصیت‌های اصلی هملت حضورشان کمرنگ است و عمده‌ی پرده‌ها به دو شخصیت روزنکرانتز و گیلدنسترن اختصاص دارند و داستان نمایشنامه‌ی هملت از زاویه‌دید این دو شخصیت روایت می‌شود. روزنکرانتز و گیلدنسترن از طریق دانشگاه ویتنبرگ هملت را می‌شناسند. این دو برای ملاقات با او به دانمارک آمده‌اند؛ اما ناخواسته درگیر مأموریتی می‌شوند که برایشان عاقبت خوشی ندارد. عنوان این نمایشنامه از آخرین صحنه‌ی نمایشنامه‌ی هملت انتخاب شده است.