ناتان فرزانه

کتاب ناتان فرزانه نمایشنامه‌ای به قلم گوتهولد افرایم لسینگ است. کامران جمالی این نمایشنامه را به فارسی ترجمه کرده است. گوتهولد افرایم لسینگ نویسنده، کارگردان، فیلسوف و منتقد آلمانی بود. او نقشی کلیدی در شکل‌گیری ادبیات آلمانی ایفا کرد و یکی از نمادهای عصر روشنگری ادبیات محسوب می‌شود. لسینگ اولین کسی بود که به عنوان مشاور ادبی تئاتر فعالیت می‌کرد. او از کودکی به هنر تئاتر علاقه داشت و می‌کوشید تا آثارش در راستای توسعه‌ی نوعی جدید از هنر تئاتر آلمان باشد و به احتمال زیاد هیچ‌کس در تاریخ آلمان به اندازه‌ی لسینگ برای توسعه‌ی این هنر نکوشیده باشد. تئاتر شوق زندگی او بود و لسینگ تمام عمرش را پای تئاتر گذاشت.

لسینگ از لحاظ مذهبی روشن‎فکر به شمار می‌رفت و با تفسیر خشک و خشن از انجیل مخالف بود. او نظراتش را آزادانه بیان می‌کرد و همین باعث شد که کشیشی دگم اهل هامبورگ با او وارد مجادله شود. بعد از مدتی لسینگ از ادامه‌ی این جدال منع شد؛ اما نتوانست سکوت کند. تجربه‌ی این جدال در نهایت به نوشتن نمایشنامه‌ی ناتان فرزانه انجامید. لسینگ عقاید مذهبی‌اش را توسط این نمایشنامه به طور غیرمستقیم بیان کرد.

ناتان فرزانه در پنج پرده و در قالب شعر سپید نوشته شده است. لسینگ در این نمایشنامه، موضوع رواداری دینی را بررسی کرده است. داستان در دوران جنگ‌های صلیبی اتفاق می‌افتد. در این دوران مسلمانان، یهودیان و مسیحیان درگیر جنگی خونین و سنگین بودند. شخصیت اصلی، ناتان بازرگانی یهودی اهل اورشلیم است که از سفری طولانی بازگشته و متوجه می‌شود که تمام زندگی‎اش در آتش‌سوزی از بین رفته است. تنها دخترخوانده‌ی او از این آتش جان سالم به در برده که ناتان او را بیشتر از زندگی‌اش دوست می‌دارد. این دختر را مجاهدی مسیحی از آتش نجات داده و اکنون این دو دلباخته‌ی یکدیگر شده‌اند.