ساحل آرمانشهر سوم نجات

ساحل آرمانشهر، درام حماسی و دل انگیز تام استاپارد، داستان نسلی از رمانتیک ها و انقلابیون قرن نوزدهم است، رفقایی سودایی و اسیر چنگال استبداد تزار نیکالای اول. شخصیت های ساحل آرمانشهر برخی از پرآوازه ترین چهره های تاریخ ادبیات و اندیشه اند، کسانی چون باکونین، تورگنیف، بلینسکی، هرتسن و مارکس. نمایش نامه مشتمل بر سه بخش درهم تنیده و درعین حال مجزاست: سفر، کشتی شکستگان و نجات.

در نجات، کتاب سوم این سه گانه، هرتسن بعد از مرگ همسر و فرزندش به انگلستان مهاجرت کرده است. او در گاهنامه اش، ناقوس، به ترویج آن شکل از سوسیالیسم انسانی که بدان باور داشت می پردازد. خانه ی او مرکزی برای تبعیدیان روس از هر قماش و نحله ی فکری می شود؛ جماعتی که هر چه می گذرد بیش از پیش به آرمان های بشردوستانه ی هرتسن به چشم عقایدی کهنه و منسوخ می نگرند. در اواخر نمایش نامه، هرتسن سرانجام با باکونین از در صلح و آشتی در می آید و مباحثه ای آتشین هم با مارکس دارد که تاریخ را راهپیمایی عظیمی می داند که به انقلابی شکوهمند ختم می شود.