۱۰ رمان تاریخی ایرانی
عشق و سلطنت (سرگذشت پرماجرای کوروش کبیر) اثر موسی نثری همدانی
این کتاب زندگی پرشگفت کوروش کبیر را از بدو تولد، عشق، ازدواج، جنگ‌ها، فتوحات، به سلطنت رسیدن، فتح بابل و منشور کوروش تا ارتباطش با دانیال نبی(ع) همراه با زندگی چندی از سرداران بزرگ کوروش به صورت داستانی بلیغ و شیوا بیان کرده است.
بانوی سربدار اثر حمزه سردادور
رمانی شیرین و جذاب به‌قلم سردادور، پاورقی‌نویس زبده، است و داستان زنی را با استناد به تاریخ روایت می‌کند که درواقع موسس سلسله سربداران است. این زن با نام آزاده در برابر حمله مغولان ایستادگی می‌کند و تا پای دار می‌رود اما تسلیم نمی‌شود. از همین نویسنده رمان‌های تاریخی دیگری با نام‌های زندانی قلعه قهقه، از صید ماهی تا پادشاهی، کیمیاگران، دختر قهرمان و افسانه قاجار منتشر شده است.
ایراندخت اثر بهنام ناصح
نخستین اثر داستانی ناصح درباره دختری به نام ایراندخت و جوانی به نام روزبه است. این داستان با الهام از شخصیت‌های تاریخی دوران ساسانی و در موقعیت‌هایی با نگاه به برخی رویدادهای آن دوره و واگویه‌های ذهنی قهرمانان داستان روایت شده است. وقایعی که هر دو شخصیت این رمان با آن ها مواجهند، در نهایت به کاوشی درونی می رسد که به درجاتی از تعالی معنوی آن‌ها می‌انجامد.
شمس و طغرا اثر محمدباقر میرزا خسروی
از قدیمی‌ترین رمان‌های تاریخی ایرانی است که در سال ۱۳۲۰ منتشر شد و تاریخ دوران صفوی را از زمان شاه‌اسماعیل تا شاه‌عباس در قالب داستان روایت کند. بخش داستانی ماجرا مربوط به رشادت‌های قزلباش‌های سرخ‌کلاهی است که جان‌برکف در خدمت صفوی‌ها هستند تا از تجزیه کشور به‌تحریک همسایگانی چون روسیه جلوگیری کنند.
کلیدر اثر محمود دولت‌آبادی
کلیدر نام کوهی در خراسان در ده جلد و نزدیک به ۳ هزار صفحه نوشته شده و بلندترین رمان ایرانی است. نوشتن آن پانزده سال به‌طول انجامیده و داستان آن درباره خانواده‌ای کرد در سبزوار در سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم است. کلیدر به‌سبب روایتش از جامعه و رویدادهایی در دل همان جامعه، برشی از تاریخ را نشان می‌دهد و همین باعث شده تا کلیدر تنها یک رمان و روایت یک ماجرا نباشد، بلکه با خواندنش می‌توان به دل تاریخ رفت و زندگی مردمان روستانشین را در یک دوره تاریخی مشاهده کرد. کلیدر از آن دسته رمان‌هایی است که تاریخ معاصر ایران را به خوبی و در قالب داستان به تصویر کشیده‌است.
سووشون اثر سیمین دانشور
نخستین رمانِ سیمین دانشور نویسندهٔ ایرانی است که سال ۱۳۴۸ منتشر شد. داستان سووشون در شیراز و در سال‌های پایانی جنگ جهانی دوم رخ می‌دهد و فضای اجتماعی سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۵ را ترسیم می‌کند. به عقیدهٔ بعضی از منتقدان، برخی از وقایع تاریخی دههٔ ۱۳۳۰ مانند کودتای ۲۸ مرداد نیز در روند رمان انعکاس داشته‌است؛ چنان‌که یکی از شخصیت‌های محوری داستان در روز ۲۹ مرداد کشته می‌شود.
مونالیزای منتشر اثر شاهرخ گیوا
ماجرای کتاب مونالیزای منتشر درمورد یک خانواده اشرافی در دوران قاجار است. در این خانواده یک جنون ارثی وجود دارد که پس از تجربه عشق در افراد خانواده، خود را نشان می‌دهد. کتاب ۹ فصل دارد و در هر فصل ماجرای یکی از افراد خانواده بیشتر مورد توجه است. زمان کتاب از دوران قاجار آغاز شده و با دوران پهلوی و سال‌های اخیر ادامه می‌یابد.
آنچه این رمان را در دسته تاریخی قرار می‌دهد، اشاراتی است که کتاب در جریان داستان به مسائل اجتماعی و سیاسی زمان خود دارد.
آتش بدون دود اثر نادر ابراهیمی
رمان سه‌جلدی و بلند از نادر ابراهیمی است که نوشتن آن نزدیک به بیست سال طول کشید. سه فصل اول کتاب روایتگر عشق دو جوان به نام‌های «گالان» و «سولماز» از دو ایل بزرگ ترکمن و موانع آن دو برای رسیدن به هم است. در دو جلد بعدی جنبه تاریخی کتاب بیشتر نمود پیدا می‌کند. شرح مبارزات سیاسی و تلاش برای رهایی مردم از ظلم، در این بخش از کتاب، متأثر از فعالیت‌های سیاسی نویسنده در زمان قبل از انقلاب است. داستان رمان از اواخر دوره قاجار تا پهلوی دوم اتفاق می‌افتد.
چشم‌هایش اثر بزرگ علوی
رمان تاریخی، عاشقانه و معمایی بزرگ علوی یکی از بهترین و محبوب‌ترین آثار اوست که اول‌بار در سال ۱۳۳۱ منتشر شد. داستان این رمان برجسته ادبیات فارسی به روایت زندگی یک مبارز سیاسی به نام استاد ماکان در دوران پهلوی اول پرداخته است. برخی شخصیت استاد ماکان را به کمال‌الملک نسبت داده‌اند و برخی هم معتقدند علوی او را از شخصیت تقی ارانی برداشته است.
زمین سوخته اثر احمد محمود
کتابی ارزشمند درباره جنگ تحمیلی هشت ساله ایران و عراق که نویسنده آن را از روی تجارب مستقیم خود از جنگ و به‌ویژه ماه‌های اول آن نوشته است. در روایت محمود رگه‌های ترس، خشونت، مرگ و آوارگی در فضایی دلهره‌آور به‌خوبی بازنمایی شده است.