بررسی کتاب "شناخت اساطیر ایران" نوشته‌ی جان راسل هینلز
جان راسل هینلز: نویسنده‌ای برجسته در اسطوره‌شناسی
جان راسل هینلز، یکی از اساتید برجسته در حوزه‌ی اسطوره‌شناسی، تاریخ و دین ایران باستان است. اوکه متخصص زبان‌شناسی و مطالعات دینی، به‌ویژه در زمینه دین زرتشتی و اساطیر ایرانی است، در کتاب "شناخت اساطیر ایران"، تاش کرده تا به تصویری جامع و علمی از اساطیر ایرانی دست پیدا کند. این کتاب در سال 1993 منتشر شد و به‌سرعت مورد توجه محققان و علاقمندان به اساطیر و تاریخ ایران باستان قرار گرفت.
منابع اصلی کتاب "شناخت اساطیر ایران"
یکی از ویژگی‌های بارز این کتاب استفاده‌ی هینلز از منابع مختلف معتبر و کهن برای پژوهش است. این منابع شامل متون دینی، تاریخی و اسطوره‌ای ایران است که برخی از آن ها از قدیمی‌ترین اسناد بشر به شمار می‌روند. برخی از مهم‌ترین منابعی که هینلز برای نگارش و تدوین کتاب"شناخت اساطیر ایران" از آنها استفاده کردهاست عبارتند از:
اوستا: متون دینی زرتشتیان که قدیمی‌ترین منابع دینی و اساطیری ایران باستان هستند، شامل یشت‌ها و گات‌ها، که در آن به‌ویژه به ایزدان و موجودات اساطیری ایرانی پرداخته شده، برای هینلز منبعی غنی از اطلاعات در خصوص جهان‌بینی دینی ایرانیان بوده‌است.
متون پهلوی: این متون که در دوره‌ی ساسانیان نوشته‌شده‌اند، به ویژه در تاریخ‌نگاری و پژوهش دینی اهمیت زیادی دارند. متونی مانند وندیداد، به عنوان منابع معتبر برای فهم اساطیر و سنت‌های دینی ایران، مورد استفاده‌ی هینلز قرار گرفته‌است.
شاهنامه فردوسی: هینلز در کتاب "شناخت اساطیر ایران" از "شاهنامه فردوسی"، یکی از بزرگ ترین آثار ادبی ایران، بهره برده است. شاهنامه با به تصویر کشیدن قهرمانان اساطیری مانند رستم و ضحاک، نقش مهمی در تداوم و ماندگاری اساطیر ایرانی در دوران اسلامی ایفا کردهاست. هینلز به نحوه‌ی بازتاب اساطیر ایرانی در این اثر ماندگار اشاره دارد و از آن بهره جسته است.
مقالات و منابع معاصر: علاوه بر منابع کهن، هینلز از مقالات و پژوهش‌های جدید در زمینه‌ی اسطوره‌شناسی و تاریخ ایران نیز بهره برده‌است.
محتوای کتاب "شناخت اساطیر ایران"
جان هینلز در کتاب خود در تلاش است تا تمام ابعاد اسطوره‌های ایرانی از دوران پیش از اسلام تا پس از آن بررسی کند. هینلز در این کتاب به تحلیل دقیق مفاهیم و شخصیت‌های اساطیری می‌پردازد و تأثیرات عمیق این اساطیر را بر فرهنگ و تاریخ ایران و تاریخ ایران آشکار می‌پردازد.
اساطیر پیش از اسلام
نویسنده در این کتاب، ابتدا به اساطیر ایران در دوران باستان پرداخته و به طور خاص، به داستان‌های دینی و اساطیری زرتشتیان اشاره می‌کند. اهورامزدا، اهریمن و آناهیتا از جمله ایزدان و اسطوره‌های نام برده‌شده در این اثر هستند.
تحول اساطیر در دوران اسلامی
یکی از جنبه‌های جالب این کتاب، بررسی تحولات اساطیر ایرانی پس از ورود اسلام به ایران است. هینلز به چگونگی تغییرات در هویت اسطوره‌ای ایران و نحوه‌ی تطابق یا تداخل آنها با فرهنگ اسلامی پرداخته است. این بخش از کتاب نشان می‌دهد که چگونه اساطیر ایرانی در بسترهای جدید، به‌ویژه در ادب فارسی پس از اسلام، تغییر و حتی در شکل‌های جدیدی تداوم یافته‌اند.
اسطوره‌ها در هنر و ادبیات
هینلز همچنین به تأثیرات اساطیر ایرانی بر هنر و ادبیات ایران پرداخته‌است. در این بخش از کتاب، او شاهنامه فردوسی، نقش‌آفرینی اساطیر در نقاشی‌ها و دیگر هنرهای ایرانی و همچنین شکل گیری افسانه‌های جدید در دوران اسلامی را بررسی‌نموده‌است. این بخش از کتاب "شناخت اساطیر ایران"، تأکید دارد که اساطیر ایرانی همچنان در فرهنگ ایرانی باقی مانده‌اند و تأثیر زیادی بر آن دارند.
جهت خرید اینترنتی کتاب و دیگر آثار بخش اسطوره، به سایت زی‌مون مراجعه نمایید.